Poʻo
|
Piko
|
(ʻami) ʻAwe
|
action/condition
māka painu painu (simple) ua painu (past) ke painu nei (present) e painu ana (future) e painu (command/suggestion) e painu ana (past progressive) ke painu ala (present - far) ke painu (whenever) māka hōʻole* ʻaʻole painu (simple) ʻaʻole i painu (past) ʻaʻole e painu nei (present) ʻaʻole e painu ana (future) mai painu (command) e painu (suggestion) ʻaʻole e painu ana (past progressive) ʻaʻole e painu ala (present - far) *lele ka piko papani i mua o ka painu |
subject
|
(object marker) object
|
Poʻo |
Piko |
ʻAwe |
(ʻAʻole) Aloha |
au |
iā ʻoe. |
(ʻAʻole) ʻIke |
ka moʻopuna |
i kona kupunahine. |
(ʻAʻole) ʻike |
ʻo Kamomi |
iaʻu. |
|
|
HAW101 pule10: pepeke painu (ʻaʻano) (start at 6:33)
|
HAW101 pule11: pepeke painu (māka painu)
|
HAW101 pule14: pepeke painu (kauoha) (start at 4:12)
Pelaha Hale Kuamoʻo
Hunekuʻa (hune māka painu) |
e |
1. use with "ana" to mark an action/condition as going to happen |
E wela ana ka wai. |
2. used with "e" to mark an action as in the process of occurring in the present, past, or future |
E ʻai ana māua. |
||
3. used with "nei" to indicate present tense in kino hōʻole |
ʻAʻole au e hele nei i laila. |
||
ua |
marks completion |
Ua piha ka lei i nā pua. |
|
ke |
used with "nei" to mark an action happening now, at this time |
Ke aʻo nei ʻo ia i ka ulana lau hala. |
|
Hunekaime (2nd part of māka painu) |
ana |
1. used with "e" to mark an action or condition as going to happen |
E wela ana ka wai. |
2. used with "e" to mark an action as in the process of occurring in the present, past, or future |
E ʻai ana māua. |
||
nei |
1. used with "ke" to mark an action as happening now, at this time |
Ke holo nei nā keiki. |
|
2. used with "e" to mark an action as happening now, at this time (kino hōʻole) |
ʻAʻole e holo nei nā keiki. |
Nā Puke
*These books are available at Ulukau, a Hawaiian electronic library, for the use, teaching, and revitalization of the Hawaiian language.
Hardcopies may also be purchased through Hale Kuamoʻo.
Nā Kai ʻEwalu
*NKE can be purchased at Hale Kuamoʻo. |